Notarissentaal
De meesten hebben op school wel een voorkeur gehad voor een gericht vak. Geschiedenis, scheikunde, sport of beeldende vorming zullen vast in de top tien voor de meeste staan. Eentje welke waarschijnlijk bij niemand in deze top tien stond is ‘begrijpend lezen’. Elke zin honderd keer opnieuw lezen om maar te begrijpen wat er staat en wat er bedoeld word. En wanneer je dacht te begrijpen wat er stond, moest je ook nog vragen over de tekst beantwoorden.
Helaas is het in “Notarisland” nog steeds heel gebruikelijk om zulke moeilijke taal en teksten te gebruiken.
Voor veel mensen is de taal van een akte net zo erg als de 'begrijpend lezen' toetsen van vroeger. Alles in moeilijke cryptische woorden uitgelegd en geen enkele alinea van de akte kan kort en bondig. Uit onderzoek van de Universiteit Utrecht blijkt dat aktes één van de onbegrijpelijkste documenten op Nederlands taalgebied zijn. De taaldeskundigen onderzochten 42 notariële aktes van 21 geldverstrekkers.1
Meerdere juristen hebben zich al eens uitgelaten over de mogelijkheden van het leesbaar maken van akten zodat de uitleg en bedoeling van de vastgelegde afspraken beter te begrijpen zijn.
Zo vertelt Jan Hein Lieber, senior raadsheer bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zelfs:
“de akte wordt in een procedure bij de rechter ingebracht. Vaak hebben mensen geen flauw idee wat er staat. Ze leggen met hulp van een advocaat de akte uit op een manier die hen goed dunkt.” 2
Uiteraard kan dit niet de bedoeling zijn van de notaris en al helemaal niet van de partijen wie de notaris vragen de akte op te maken.
Maar waarom blijven we als notarissen dan toch de akte(n) in zulke moeilijke taal formuleren? Een wel bekende vraag welk in 2014 reeds is aangekaart door Mw. mr. E. van den Brink- Baggerman de redenen welke hier naar voren kwamen, zijn zoal:
- Omdat we het zo gewend zijn: ‘We doen het altijd zo’.
- Het geeft een bepaalde status. Ons taalgebruik dwingt gezag af denken we.
- Met vaktaal kunnen we elkaar makkelijker en sneller begrijpen.
Of het is simpelweg niet mogelijk om juridische teksten en vaktermen eenvoudiger op te schrijven, het moet immers wel juridisch waterdicht zijn. 3
Om de drempel echter lager te maken voor iedereen om bij een notaris aan te bellen wanneer diens hulp gewenst is wordt binnen het notariaat dagelijks gewerkt aan het verbeteren en vereenvoudigen van de inhoud van de akte. Dat het tijd kost om het gelijk te kunnen scharen aan dagelijks Nederlandse taal is onvermijdelijk.
Tot het zover is biedt de KNB (Koninklijke Notariële beroepsorganisatie) een ‘vertaalmachine’ aan.
1. Hoe kunnen we onbegrijpelijke hypotheekaktes leesbaar maken? - Nieuws - Universiteit Utrecht (uu.nl)
2. Notaris en maatschappij: Leesbaar schrijven vereist moed | Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (knb.nl)
3. WPNR 23-30 augustus 2014/7029